Kıkırdak Yaralanmalarında Prp Ya Da Tzp (Trombositten Zengin Plazma) Uygulaması

PRP ya da TZP uygulaması, hastanın kendi kanından hazırlanan ve konsantre büyüme faktörleri ve hücreler içeren kan bölümünün hastalıklı bölgeye enjekte edilmesi işlemidir. Birçok kas-iskelet sistemini ilgilendiren hastalıkla iyileşmeyi uyarması amacıyla kullanılmaktadır İşlemin en büyük avantajı, kişinin kendi kanının kullanılması ve dolayısı ile allerjik bir reaksiyon veya hastalık taşınması riski olmamasıdır. TZP bir ilaç değildir. Yaygın inanışın aksine TZP işlemi bir kök hücre uygulaması işlemi değildir. İçerisinde çok az sayıda kök hücre bulunur.

Trombositler (kan pulcukları) kanama sonrasında kanın pıhtılaşmasını sağlayan kan hücreleridir. Aynı zamanda içerdiği bir çok büyüme faktörü ile dokuların onarımı ve iyileşmesinde katkıları vardır.

TZP nasıl uygulanır ?

TZP uygulamasına steril şartlarda hastadan kan alınması ile başlanır. Bu kan özel santrifüj sistemleri kullanılarak istenmeyen hücreler ayrıştırılır ve büyüme faktörlerinden zengin trombositler konsantre edilir. Daha sonra bu TZP yine steril şartlarda hastalıklı bölgeye enjekte edilir. TZP sadece hastanın kendisine enjekte edilmelidir, başka bir hastadan elde edilen TZP uygulanması mümkün değildir. Piyasada bir çok TZP hazırlama kiti mevcuttur. Bu kitler ile 10-60 cc civarında alınan kandan yaklaşık 2-6 cc civarında trombositten zengin plazma hazırlanır. Elde edilen içerikteki trombosit sayılarında ise maalesef bir standardizasyon yoktur. TZP uygulamasının kaç kez yapılması gerektiği konusunda kesin kanıtlar yoktur. Bazı durumlarda tek bir uygulama yeterli olurken, hastalığın cevabına göre 2 ya da 3 hafta arayla tekrarlanabilir. Uygulama bölgesinde birkaç gün süren ağrıda artış ve fonksiyonlarda kısıtlanma görülebilir. Bu süre içinde buz uygulaması ve parasetamol gibi ağrı kesiciler faydalıdır. Ancak Voltaren, Naproksen, Majezik gibi non-steroidal anti-inflamatuar ilaçların kullanımı doğru değildir ve tedavinin etkinliğini azaltır.

TZP hangi durumlarda kullanılır ?

TZP vücutta bir iyileşme cevabının istendiği birçok kas-iskelet sistemi hastalığında kullanılmıştır. Sıklıkla akut ve kronik kas-tendon sorunlarında ve cerrahi sırasında daha güçlü bir iyileşme cevabı elde etmek için kullanılır. TZP'nin kıkırdak onarımında kullanımı iki ana başlıkta toplanabilir. İlk uygulama şekli, cerrahi kıkırdak onarım işlemleri sırasında, (örneğin güçlendirilmiş mikro-kırık ve hücresiz kıkırdak matrikslerinin yerleştirilmesi sırasında) daha iyi bir kıkırdak onarım dokusu elde etmek için kullanımıdır. İkinci kullanım alanı ise, osteoartirt yani yaygın kıkırdak hasarı olan eklemlerde, hastalığın bulgularını geçici olarak baskılamak için eklem içi enjeksiyon şeklinde yapılan uygulamadır. Bu ikinci uygulama sırasında herhangi bir kıkırdak onarımı söz konusu değildir; sadece hastanın ağrı ve şişlik gibi yakınmalarında geçici bir rahatlama sağlanabilir.

TZP uygulamasının sonuçları nasıldır ?

Sporcularda sık görülen kas ve kiriş yaralanmalarının tedavisinde geçmiş yıllara kadar yasaklı olarak kabul edilen TZP, Uluslar arası Olimpiyat Komitesi tarafından artık yasaklı maddeler kapsamından çıkartılmıştır. TZP uygulamasının cerrahiye yardımcı (mikrokırık veya çatı implantı destekli mikro-kırık gibi kıkırdak tamiri yöntemleri ile kombine olarak) kıkırdak onarımında kullanımı ile birçok deneysel çalışmada başarılı sonuç bildirilmiştir. İnsanlardaki çalışmaların sayısı ise az ve takip süreleri kısadır ancak bunlarda genel olarak umut verici sonuçlar elde edilmektedir. Benzer şekilde osteoartritli hastalarda TZP kullanımı ile ilgili çalışmalarda 6ay-1 yıl arası süren geçici rahatlamalar elde edilebileceği gösterilmektedir. Bazı karşılaştırmalı çalışmalarda TZP enjeksiyonlarının Hyaluronic acid enjeksiyonlarından üstün olduğu gösterilmiştir. Ancak uygun doz, zamanlama, miktar, sıklık ve içerik ile ilgili henüz yeterli bilimsel veri olmadığı da ortadadır. TZP uygulaması hastalığın doğal seyrini değiştirmez, kıkırdakta olan aşınmayı geri döndürmez. Sadece eklemdeki ağrıda geçici bir süre rahatlama sağlar. Farklı TZP hazırlama kitleri ile elde edilen TZP'lerin hücre sayıları ve hücre tipleri de farklıdır, bazı kitlerde beyaz kürelerden zengin, bazılarında ise fakir TZP elde edilir. Günümüzde farklı TZP hazırlama yöntemlerinin birbirlerine üstünlüklerini gösteren çalışmalar yoktur. Beyaz kürelerin olması istenilen veya istenmeyen durumlara göre farklı TZP hazırlama sistemleri seçilebilir. Bu yöntemin yaygın kullanımını tavsiye etmeden önce daha fazla kontrollü klinik çalışmalara gerek vardır.

Önerilen kaynaklar

1: Rayegani SM, Raeissadat SA, Taheri MS, Babaee M, Bahrami MH, Eliaspour D, Ghorbani E. Does intra articular platelet rich plasma injection improve function, pain and quality of life in patients with osteoarthritis of the knee? A randomized clinical trial. Orthop Rev (Pavia). 2014 Sep 18;6(3):5405.

 

2: Laudy AB, Bakker EW, Rekers M, Moen MH. Efficacy of platelet-rich plasma injections in osteoarthritis of the knee: a systematic review and meta-analysis. Br J Sports Med. 2014 Nov 21. pii: bjsports-2014-094036.

 

3: Siclari A, Mascaro G, Kaps C, Boux E. A 5-year follow-up after cartilage repair in the knee using a platelet-rich plasma-immersed polymer-based implant. Open Orthop J. 2014 Oct 17;8:346-54.

 

4: Jayabalan P, Hagerty S, Cortazzo MH. The use of platelet-rich plasma for the treatment of osteoarthritis. Phys Sportsmed. 2014 Sep;42(3):53-62.

 

5: Xie X, Zhang C, Tuan RS. Biology of platelet-rich plasma and its clinical application in cartilage repair. Arthritis Res Ther. 2014 Feb 25;16(1):204.

 

6: Assirelli E, Filardo G, Mariani E, Kon E, Roffi A, Vaccaro F, Marcacci M, Facchini A, Pulsatelli L. Effect of two different preparations of platelet-rich plasma on synoviocytes. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc. 2014 Jun 19. [Epub ahead of print] PubMed PMID: 24942296.
 

7: Pourcho AM, Smith J, Wisniewski SJ, Sellon JL. Intraarticular platelet-rich plasma injection in the treatment of knee osteoarthritis: review and recommendations. Am J Phys Med Rehabil. 2014 Nov;93(11 Suppl 3):S108-21.

8: Tietze DC, Geissler K, Borchers J. The effects of platelet-rich plasma in the treatment of large-joint osteoarthritis: a systematic review. Phys Sportsmed. 2014 May;42(2):27-37.

 

9: Gobbi A, Lad D, Karnatzikos G. The effects of repeated intra-articular PRP injections on clinical outcomes of early osteoarthritis of the knee. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc. 2014 Apr 20. [Epub ahead of print] PubMed PMID: 24748286.

 

10. Raeissadat SA, Rayegani SM, Hassanabadi H, Fathi M, Ghorbani E, Babaee M, Azma K. Knee Osteoarthritis Injection Choices: Platelet- Rich Plasma (PRP) Versus Hyaluronic Acid (A one-year randomized clinical trial). Clin Med Insights Arthritis Musculoskelet Disord. 2015 Jan 7;8:1-8.